12 lipca 2023 r. z inicjatywy Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego (PCZK) w Sali Rady Starostwa Powiatowego w Pułtusku przeprowadzono szkolenie obronne, dedykowane dla administratorów zabytków, służb powiatowych oraz gmin nt.: ,, Ochrona dóbr kultury w czasie pokoju, sytuacji kryzysowej i wojny oraz zadania organów administracji publicznej, służb, inspekcji i straży”. Szkolenie otworzyła Pani Beata Jóźwiak Wicestarosta Pułtuski, która przywitała wszystkich zebranych.
Głównymi celami szkolenia było kształtowanie świadomości obronnej organów i służb w zakresie ochrony zabytków, jako elementu ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego w ramach systemu bezpieczeństwa narodowego i obronnego państwa oraz przygotowanie się w br. do gry decyzyjnej, oraz powiatowych i gminnych ćwiczeń obronnych, które zgodnie z zaleceniami Wojewody Mazowieckiego planowane są w 2024 r.
Na zaproszenie Starosty Pułtuskiego w szkoleniu brali m.in. udział Pani Wanda Gołębiewska – Kierownik Delegatury w Ciechanowie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie, dr Michał Domański – Główny Specjalista ds. Ochrony Zabytków w Sytuacjach Kryzysowych Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie, ppłk Sebastian Słupczyński – Dowódca 54 Batalionu Obrony Terytorialnej Lekkiej Piechoty w Zegrzu oraz st. bryg. Maciej Piątek – Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Pułtusku. Szkolenie prowadził dr Robert Dynak Dyrektor PCZK, który wygłosił wykład dotyczący: podstaw prawnych ochrony zabytków, obowiązujących procedur oraz kompetencji organów dot. planowania ochrony zabytków w czasie pokoju, kryzysu i wojny, sposobów zabezpieczenia i ewakuacji zabytków w czasie pożaru, powodzi, zagrożeń militarnych w okresie zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny oraz doświadczeń z tym związanych podczas II Wojny Światowej, powodzi z 1979 r. w Pułtusku oraz obecnej wojny na Ukrainie. Dr Michał Domański przedstawił zasady opracowania, uzgadniania i zatwierdzania planów ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych oraz podkreślił, że opracowane przez administratorów plany ochrony zabytków ruchomych i nieruchomych, po uzgodnieniu i zatwierdzeniu przez właściwe organy, stanowią zobowiązanie i prawną podstawę do uzyskania wsparcia ze strony wojewódzkich służb konserwatorskich oraz gminnych i powiatowych służb, inspekcji i straży w przypadku wystąpienia realnej sytuacji kryzysowej i wojny. Ppłk Sebastian Słupczyński Dowódca 54 Batalionu Obrony Terytorialnej w Zegrzu i towarzyszący mu żołnierze przedstawili zadania i możliwości udzielenia pomocy administratorom zabytków, podczas wystąpienia sytuacji szczególnych, zgodnie z obowiązującymi procedurami. Mł. aspirant Adam Chrzanowski z Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Pułtusku omówił zasady profilaktyki i ochrony przeciwpożarowej w obiektach zabytkowych oraz wnioski z prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczych w zabytkowych obiektach sakralnych, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb związanych z zabezpieczeniem dróg dojazdowych do zabytkowych obiektów, zabezpieczenia wodnego i logistycznego działań. Ppłk rez. Grzegorz Okwieciński – przedstawiciel Szefa Wojskowego Centrum Rekrutacji w Wyszkowie zapoznał zebranych z możliwościami wyłączenia personelu ochrony zabytków i wolontariuszy, strażaków z OSP z obowiązku służby wojskowej w czasie wojny. Pan mgr Marcin Siatkowski z WZK Starostwa przedstawił zasady pakowania i ewakuacji zabytków.
Pod koniec szkolenia odbyła się dyskusja, która pozwoliła na wymianę doświadczeń oraz przyjęcie generalnego wniosku, że przygotowanie personelu i środków do ochrony i zabezpieczenia zabytków powinno, zgodnie z obowiązującymi przepisami, być prowadzone w okresie pokoju, przed wystąpieniem sytuacji kryzysowej i wojny, ponieważ później będzie to praktycznie niemożliwe z uwagi na okoliczności i brak czasu. Zaniedbania w tym zakresie będą powodowały trudne i niemożliwe do odtworzenia straty w zabytkach, za których ochronę i zabezpieczenie są bezpośrednio odpowiedzialni ich administratorzy oraz pośrednio właściwe organy, służby gminne, powiatowe i wojewódzkie. Istotna jest też właściwa realizacja procesu planistycznego oraz przeprowadzenie cyklicznych ćwiczeń zgrywających służb powiatowych i gminnych z WOT w zakresie ochrony, zabezpieczenia, rozśrodkowania i ewakuacji zabytków podczas pożaru, powodzi, wojny.
Na zakończenie szkolenie podsumował dr Robert Dynak, który w imieniu Starosty Pułtuskiego podziękował wszystkim uczestnikom i prelegentom za udział w powiatowym szkoleniu obronnym oraz wymianę doświadczeń i przedstawione wnioski, które dotyczyły organizacji ochrony zabytków na terenie powiatu pułtuskiego.
