W styczniu br. zaczęły obowiązywać przepisy wprowadzone na skutek m.in. implementacji unijnej dyrektywy Omnibus. Wprowadziły one zmiany istotne zarówno dla konsumentów, jak i sprzedawców – także w obszarze reklamacji. O czym należy pamiętać? Kiedy i w jaki sposób skorzystać z nowych przepisów dotyczących niezgodności z umową? Kiedy powoływać się na rękojmię i czego można żądać od sprzedawcy?
Od stycznia br. obowiązują przepisy nowelizacji ustawy z 4 listopada 2022 r. o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe, które stanowią implementację trzech unijnych dyrektyw (m. in. Omnibus). Nowelizacja wprowadziła szereg nowości, obejmujących zarówno prawa konsumenta, jak i nakładających nowe obowiązki na sprzedawców. Istotne zmiany zaszły również w obszarze reklamacji. Są one o tyle skomplikowane, że ustanowiły równoległe funkcjonowanie dwóch systemów – w zależności od tego, kiedy produkt został zakupiony.
Liczy się data zakupu !
1 stycznia 2023 r. – to data decydująca o tym, z jakiego systemu będzie korzystał konsument w przypadku chęci zareklamowania towaru. Jeżeli produkt został kupiony po tym terminie, w grę będą wchodziły nowe regulacje, które wprowadziły zmiany m. in. W obszarze korzystania z rękojmi. Jeżeli konsument zakupił go wcześniej – skorzysta z reklamacji na starych zasadach.
Reklamacja na starych zasadach – rękojmia czy gwarancja?
Po pierwsze, przy reklamacji wadliwego towaru (albo usługi) w grę wchodzą dwa rozwiązania: skorzystanie albo z rękojmi, albo gwarancji. Konsument decyduje, z którego rozwiązania skorzystać, chociaż trzeba zaznaczyć, że udzielenie gwarancji nie jest obowiązkowe – trzeba więc w pierwszej kolejności zorientować się, czy w danym przypadku w ogóle wchodzi ono w grę.
Rękojmia – produkty zakupione przed 1 stycznia 2023 r.
Jeśli zaś chodzi o rękojmię, co do zasady można z niej skorzystać przez dwa lata od momentu sprzedaży. W przypadku stwierdzenia wady produktu (lub usługi), konsument składa sprzedawcy oświadczenie (niekoniecznie w formie pisemnej, choć warto z niej skorzystać w celach dowodowych), w którym wybiera, w jaki sposób żąda naprawienia wady. Ma do wyboru:
- żądanie naprawy towaru;
- żądanie obniżenia ceny;
- żądanie wymiany towaru na nowy;
- oświadczenie o odstąpieniu od umowy i żądanie zwrotu pieniędzy (uwaga – niezgodność z umową musi być istotna).
W zależności od sytuacji, sprzedawca może zaproponować inny sposób naprawienia szkody, niż wskazany przez konsumenta. Nie może jednak odmówić obniżenia ceny lub prawa do odstąpienia od umowy, jeśli nie jest to pierwsza reklamacja w sprawie tego samego towaru, a nie udało mu się wcześniej naprawić szkody.
Sprzedawca ma 14 dni (kalendarzowych) na ustosunkowanie się do żądania konsumenta.
WAŻNE: Jeżeli sprzedawca nie dotrzyma 14 – dniowego terminu na odpowiedź, oznacza to, że uznał żądania konsumenta w całości. Mówi o tym art. 561 (5) kodeksu cywilnego: Jeżeli kupujący będący konsumentem zażądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu ceny, określając kwotę, o którą cena ma być obniżona, a sprzedawca nie ustosunkował się do tego żądania w terminie czternastu dni, uważa się, że żądanie to uznał za uzasadnione.
Reklamacja od 1 stycznia 2023 r. – niezgodność z umową zamiast rękojmi
Zasadniczą zmianą dotyczącą reklamacji produktów zakupionych po 1 stycznia jest to, że konsument nie będzie już korzystał z rękojmi – która została zastąpiona niezgodnością towaru z umową. To instytucja w zasadzie podobna, choć zmienia się to, czego konsument będzie mógł żądać w pierwszej kolejności od sprzedawcy. Do tej pory nie było to wyraźnie wartościowane. Trzeba też zaznaczyć, że nadal na takich samych zasadach w procesie reklamacji można korzystać z gwarancji.
Czego konsument może żądać z tytułu niezgodności z umową?
- naprawy;
- wymiany towaru;
Albo – wyłącznie, jeśli wada jest istotna, a więc uniemożliwia korzystanie z towaru zgodnie z przeznaczeniem:
- obniżenia ceny;
- odstąpienia od umowy i zwrotu pieniędzy.
Podobnie jak w przypadku reklamacji – konsument powinien złożyć sprzedawcy oświadczenie. Przedsiębiorca ma 14 dni na odpowiedź – jeśli nie zrobi tego w terminie, jest to równoznaczne z uznaniem żądania.
Odpowiedzialność przedsiębiorcy na nowych zasadach – o czym trzeba pamiętać?
Przedsiębiorca ma natomiast prawo do tego, by wybrać inny sposób naprawienia niezgodności niż wyznaczony przez konsumenta – na przykład wymienić towar, zamiast go naprawiać. Musi to być jednak uzasadnione niemożliwością spełnienia żądania albo nadmiernymi kosztami dla przedsiębiorcy. Powinien on następnie dokonać naprawy lub wymiany w rozsądnym terminie od chwili, w której przedsiębiorca został poinformowany przez konsumenta o braku zgodności z umową, i bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.
WAŻNE: Koszty naprawy lub wymiany, w tym w szczególności koszty opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów, ponosi przedsiębiorca. Również odbiór towaru odbywa się na koszt przedsiębiorcy.
Jeśli okoliczności uzasadniają odstąpienie od umowy przez konsumenta, przedsiębiorca zwraca konsumentowi cenę niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania towaru lub dowodu jego odesłania.
Umowy poza lokalem –zmiany
Zakaz zawierania umów o usługi finansowe
Umowa dotycząca usług finansowych nie może być zawarta podczas pokazu lub wycieczki
Zakaz obejmuje także zawarcie umowy dotyczącej usług finansowych, związanej bezpośrednio z ofertą złożoną podczas pokazu lub wycieczki w celu realizacji umowy sprzedaży.
Umowa taka jest nieważna !
Wyjątek
Zakaz nie obejmuje umów zawieranych podczas pokazów organizowanych w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta na jego wyraźne zaproszenie.
Umowa taka jest ważna
Ciężar dowodu przedstawienia wyraźnego zaproszenia przez konsumenta spoczywa na przedsiębiorcy.
Zakaz pobierania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy zawartej podczas
- wycieczki – 30 DNI
- nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta – 30 DNI
- pokazu – 14 DNI
Wyjątki – zakaz nie obejmuje
- pokazu, który został zorganizowany w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta na jego wyraźne zaproszenie
- pozostałych umów poza lokalem
Prawo odstąpienia – TERMINY
Umowa zawarta:
- na odległość – 14 DNI
- poza lokalem – 14 DNI
- na pokazie – 14 DNI
- na wycieczce – 30 DNI
- podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta – 30 DNI
Termin 30-dniowy wynika z dyrektywy OMNIBUS
